Stond er ooit een tjasker in Gasteren? Of een ander type watermolen? Die vraag stelde een opmerkzame wandelaar uit Baambrugge, een dorp iets onder Amsterdam, en zelf molenaar. Op een kaart van Gasteren had hij een teken van een watermolen zien staan met de letters WrM, zo’n beetje op de plek van het huidige dorpshuis. Wist John van der Kaap daar iets van? Nee. Maar John is niet voor één (digitaal) gat te vangen. Op de website www.topotijdreis.nl vond hij dat van 1898 tot 1953 aan het begin van het Voorste Veen een watermolen moet hebben gestaan.

Meer wist hij niet en dus mailde hij naar de werkgroep Historisch Gasteren. Weten jullie meer? Nee, dat wisten wij niet. Dus navraag gedaan. Roelof Bonder kon zich geen watermolen voor de geest halen en belde oud-Gastenaar Bart Veenstra. Die bevestigde het bestaan, ooit, van een watermolen. Roelof: “Dat wist hij van zijn vader. Die sprak er vaak over. Zijn vader was er zowat verongelukt. Hij ging op de schoepen staan, maar toen de wind kwam opzetten, moest hij ‘springen voor zijn leven’”. Roelof vervolgt: “Mijn vrouw en ik fietsten een keer achter Zeijen langs, daar is een vennetje waar een houten molentje staat. Ik heb het idee dat die in Gasteren er ook zo een is geweest.” En die in Zeijen is een zgn. tjasker. Maar waar stond de watermolen in Gasteren nu precies?

Roelof is verder gaan vragen. Een mooie bron van historische informatie vormt de niet zo piepjonge biljartgroep van de maandagmiddag. Daar sprak hij met de ‘jongens’ over de verdwenen watermolen. Waar had die ooit gestaan? Roelof: ‘Jan Tingen kon mij precies vertellen waar hij gestaan heeft. Jan herinnert zich hem als een verwaarloosde molen.’ Dus op naar Jan en met hem op de kaart van Gasteren gekeken. “Die watermolen stond – gezien vanaf de kantine van Wintervreugd – in het verlengde van de ijsbaan, achter Oudemolenseweg 4, het huis gebouwd van zwerfkeien.” Jan ziet die verwaarloosde molen nog zó voor zich. “Hij leek volgens mij nog het meest op de watermolen bij het Meestersveen bij Zeijen.”

De plek waar de watermolen zou hebben gestaan, was al beschreven, bleek wat later bij toeval. In het archief van de werkgroep Historisch Gasteren bladerde ik in de verhalen van Geert Veenstra, oom van Bart, en kwam de volgende tekst tegen: ‘Volgens mij heeft het watermolentje ten behoeve van de turfwinning altijd aan de zuidkant van het Voorste Veen bij de Aalstalsweg gestaan. Het stond een stukje van de weg af. Zondags zaten wij als jongens er wel te kaartspelen.’ De watermolen zorgde voor de afvoer van water bij hoge waterstand in het Voorste Veen, anders werd het er te nat om turf te steken.

Maar wie heeft er nu gelijk? Stond de verdwenen watermolen achter Oudemolenseweg 4 of bij de Aalstalsweg? En hoe zag hij er nu eigenlijk uit? Was het wel een tjasker? Zou daar nog een foto van bestaan? Of een tekening? Is het fundament nog te vinden? Wie meer weet, mag het zeggen. Heel graag zelfs. Mail naar historischgasteren@ingasteren.nl of bel Henk Hellema op (0592) 231400.

Als er iets meer over de Gasterense molen bekend zou worden dan wilde de wandelaar uit Baambrugge er wel voor zorgen dat die wordt opgenomen in een speciale website over verdwenen molens: www.molendatabase.org.

Henk Hellema